Najnowsza, szósta już edycja Raportu Banku Pekao o sytuacji mikro i małych firm[1] w 2015 roku, przyniosła kontynuację pozytywnego trendu z ostatnich dwóch lat. Wskaźnik opisujący nastroje przedsiębiorców, wzrósł o kolejne 2 punkty do poziomu 98 punktów. Coraz więcej firm korzysta z finansowania zewnętrznego. Tematem specjalnym tegorocznego Raportu są startupy, czyli firmy stawiające pierwsze kroki w biznesie.

Już 3 rok z kolei, kondycja najmniejszych firm mierzona Ogólnym Wskaźnikiem Koniunktury Mikro i Małych firm rośnie. W 2015 roku wskaźnik ten osiągnął poziom 98,3 pkt[2], co oznacza wzrost o 2 punkty w porównaniu z rokiem ubiegłym, i o prawie 9 w porównaniu z 2012 r. To najwyższy wynik w historii badań. Wskaźnik jest kalkulowany na podstawie oceny ostatnich oraz kolejnych 12 miesięcy. W obu przypadkach zanotowano poprawę wyników, a wskaźnik dotyczący prognoz po raz pierwszy w badaniu przekroczył poziom 100 punktów (100,2 pkt). Jednocześnie zmniejsza się różnica w ocenie poprzednich i kolejnych 12 miesięcy, co wskazuje na pewną stabilizację w ocenie koniunktury przez firmy

- Wyniki naszego badania pokazują, że to był kolejny dobry rok dla mikro i małych przedsiębiorców na terenie praktycznie całego kraju. Właściciele firm lepiej oceniali sytuację finansową swoich firm. Powody do zadowolenia miały zwłaszcza firmy prowadzące działalność eksportową – zwiększyła się ich liczba i ocena przychodów z eksportu. Pokazuje to, że polskie małe firmy coraz lepiej radzą sobie w konkurencji na rynkach zagranicznych – mówi Grzegorz Piwowar, Wiceprezes Zarządu Banku Pekao odpowiedzialny za Pion Bankowości Detalicznej.

Wskaźnik Koniunktury oparty jest o badanie opinii w 8 obszarach, które wpływają na sytuację firmy oraz jej otoczenia. W 2015 roku odnotowano wzrost ocen w każdym z tych obszarów. Największy wzrost (+3 pkt) miał miejsce w zakresie przychodów i wyniku finansowego firmy oraz ocenie sytuacji branży, w której działają. Nieco mniejszy wzrost ocen (+2 pkt) dotyczył ogólnej sytuacji gospodarczej i sytuacji w firmie. Pewnej poprawie uległy również oceny w zakresie długości oczekiwania na zapłatę (wzrost poniżej 1 pkt), zatrudnienia i dostępności do finansowania (+ 1 pkt). Te dwa ostatnie obszary zostały przez przedsiębiorców ocenione najwyżej (101 pkt).

Poprawę wskaźnika koniunktury odnotowano we wszystkich czterech badanych branżach. W przypadku trzech branż wskaźnik jest bliski poziomu 100 punktów: usługi (99,6), produkcja (99,5), budownictwo (99,1). W przypadku handlu wskaźnik koniunktury wynosi 95,6 (wzrost +2,2 pkt w porównaniu z poprzednim rokiem).

Po raz pierwszy indeksy dostępności finansowania zewnętrznego (poprzednie i następne 12 miesięcy) przekroczyły poziom 100 pkt.

Dobry dostęp do kapitału przełożył się z kolei na najwyższy dotąd odsetek firm finansujących bieżącą działalność środkami zewnętrznymi (26% badanych). Z finansowania działalności bieżącej kredytem bankowym skorzystało w 2015 r. 25% mikro i 50% małych firm.

Znacząco zmniejszył się odsetek firm, które nie korzystały z kredytu ze względu na koszt finansowania – w poprzednim badaniu taką przyczynę niekorzystania z zewnętrznego finansowania wskazywało 24% ankietowanych, w tym badaniu tylko 7%. O niechęci do zadłużenia mówiło 28% (poprzednio 48%).

- Po raz kolejny wysoko oceniono dostępność do finansowania zewnętrznego. Otwartość instytucji finansowych, stabilne warunki makroekonomiczne i programy gwarancji de minimis wpłynęły na tę pozytywną ocenę właścicieli mikro i małych firm. Zmienia się również percepcja przedsiębiorców, którzy są bardziej otwarci i zainteresowani kredytami na finansowanie działalności bieżącej i finansowanie inwestycji. – mówi Grzegorz Piwowar, Wiceprezes Zarządu Banku Pekao.

W 2015 roku wzrósł odsetek inwestujących firm (46%, + 6 p.p.) oraz wielkość ponoszonych przez firmy nakładów inwestycyjnych (15% inwestycji było powyżej 100 tys. PLN w porównaniu do 13% w roku poprzednim). Biorąc pod uwagę deklaracje, w roku 2016 odsetek inwestujących mikro i małych firm może przekroczyć 50%. 18% badanych firm finansowało w 2015 roku inwestycje kredytem bankowym.

Coraz mocniejszą stroną mikro i małych firm staje się eksport. W ostatnim roku działalność eksportową deklarowało 16% firm (15% mikro oraz 37% małych firm), co oznacza wzrost o +3 p.p. w porównaniu do poprzedniego roku. Wysoko ocenione zostały przychody z eksportu (107,2 pkt) – wyżej o 9 punktów od oceny całkowitych przychodów firmy.  Działalność eksportowa cieszy się rosnącym zainteresowaniem przedsiębiorców. W 2016 roku taką działalność deklaruje już 17% firm.

Temat specjalny - Startupy

W Raporcie jak co roku, sporo miejsca poświęcone jest wybranemu zagadnieniu istotnemu z punktu widzenia całej gospodarki. W tej edycji tematem specjalnym są startupy, czyli firmy działające na rynku krócej niż 3 lata.

Startupy z dużo większym optymizmem oceniają otaczającą rzeczywistość. Ogólny Wskaźnik Koniunktury dla startupów jest o kilka punktów wyższy od indeksu dla wszystkich mikro i małych firm. W najnowszym badaniu wyniósł 104 pkt. Startupy dużo lepiej oceniają też sytuację swojej firmy niż średnio właściciele mikro i małych firm (109,6 pkt, czyli o 10 pkt więcej od średniej).

Zmiany, które ułatwiłyby rozpoczynanie i prowadzenie działalności gospodarczej przez startupy to zdaniem właścicieli młodych firm: mniejsze koszty pracy (ZUS, podatki; 50% wskazań), lepszy dostęp do finansowania (27%) i uproszczenie przepisów (11%).

Zdecydowana większość ankietowanych (88%) nie żałuje decyzji o założeniu firmy, a najbardziej zadowoleni z decyzji o założeniu firmy są absolwenci szkół wyższych. Aż 63% badanych startupów uważa, że za 3 lata w firmie będzie więcej zatrudnionych osób, a jej skala działalności będzie większa. Tylko 9% uważa, że po tym okresie firmy prawdopodobnie nie będzie już na rynku.

- Wyniki naszego badania pokazują, że najmłodsze firmy dysponują dużym potencjałem rozwojowym. Atutem właścicieli startupów jest wykształcenie i wcześniejsze doświadczenie zawodowe. Poprawa warunków  prowadzenia działalności gospodarczej, szczególnie w początkowej fazie  funkcjonowania firmy może mieć bardzo pozytywny wpływ na polską gospodarkę. Startupy są szansą na tworzenie miejsc pracy, bo blisko 2/3 ich właścicieli chce rozwinąć skalę działania ich firmy w perspektywie najbliższych 3 lat   – mówi Grzegorz Piwowar, Wiceprezes Zarządu Banku Pekao.

Bank Pekao również wspiera startupy oferując usługi dopasowane do potrzeb firm rozpoczynających działalność. Z Pakietu Mój Biznes Mobilny, nowoczesnej bankowości mobilnej i internetowej oraz bogatej oferty kartowej korzysta kilkadziesiąt tysięcy startupów. Dzięki współpracy z Europejskim Funduszem Inwestycyjnym, Bank oferuje także kredyty obrotowe z bezpłatną gwarancją. Od ubiegłego roku Bank jako partner konkursu „Społeczny Startup” zaangażował się także w promocję przedsiębiorstw społecznych - firm, które prowadzą działalność gospodarczą w celu integracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

[1] Mikro firma – firma, w której pracuje maksymalnie 9 osób; mała firma – firma, w której pracuje od 10 do 49 osób.

[2] Wskaźniki w ramach badania mogą przyjmować wartości od 50 do 150, przy czym  50 oznacza „dużo gorzej”, 75 – „gorzej”, 100 – „ani lepiej, ani gorzej”, 125 – „lepiej”, 150 – „dużo lepiej”